Hoe kun je een tuin inrichten?

Een eigen tuin is een groot goed. Wanneer je in een vrijstaande woning of rijtjeswoning woont zal je daar vaak een eigen achtertuin bij hebben en in sommige gevallen ook een (kleinere) voortuin. Voor mensen die in een appartement wonen is deze ruimte er vaak niet en zullen ze het moeten doen met een balkontuin of eventueel een volkstuintje. Er zijn echter voor alle formaten tuinen goede ontwerpen te bedenken, waarmee je zelfs voor een kleine balkontuin toch een mooie en praktische invulling aan je ruimte kunt geven.

Op de vraag hoe je nu het beste een tuin kunt inrichten en wat voor soorten tuinen er zijn proberen we in dit artikel wat duidelijkheid te scheppen. Allereerst zal je je bijvoorbeeld dienen af te vragen of je alles zelf gaat doen, een gedeelte van het proces gaat uitbesteden of het gehele proces gaat uitbesteden aan een professionele tuinontwerper of hoveniersbedrijf.

Uitbesteden aan een hoveniersbedrijf

Wellicht denk je dat het laten inrichten van een tuin door een professioneel hoveniersbedrijf erg duur is. Het is echter goed mogelijk dat het laten ontwerpen en aanleggen van je tuin minder kost dan je van tevoren had verwacht. Bovendien huur je een expert in die dit dagelijks doet, waardoor veel tijd en daarmee extra kosten kunnen worden voorkomen. Een hovenier heeft een gestructureerde werkwijze, waarmee jouw tuin binnen een strak gepland tijdsbestek aan de hand van jouw wensen geheel kan worden aangepast. Door offertes aan te vragen van meerdere hoveniersbedrijven kun je vaak aanzienlijk op de kosten besparen. De tarieven zijn niet geheel transparant, dus er kunnen onderling nog duidelijke verschillen zijn. Waar sommige hoveniersbedrijven met een vast uurtarief werken, rekenen anderen een vast bedrag voor bijvoorbeeld het ontwerp van de tuin en de aanlegkosten per m2.
Aangezien er vele diverse stijlen tuinen zijn heb je misschien al een idee over welke stijl het beste bij jouw wensen zou aansluiten. Vaak wordt er in een tuin gebruik gemaakt van een combinatie van twee of drie stijlen, maar het is ook mogelijk om een bepaalde stijl die je in het bijzonder aanspreekt aan te houden. Een hovenier kan in overleg met jou een ontwerp en budget opstellen en bekijken of alle door jou aangegeven wensen hierin kunnen worden gerealiseerd. Jij bepaalt zelf in hoeverre je inbreng hebt in het proces. Je kunt bepaalde wensen al van tevoren aangeven, maar als je geheel open staat voor suggesties, dan kun je de hovenier ook vrij laten om met voorstellen voor ontwerpen te komen. Doorgaans zal de hovenier in overleg met de klant het ontwerp aanpassen tot er een passende indeling is die aansluit bij het door jou aangegeven budget. Het kan zijn dat hierbij bepaalde elementen dienen te worden geschrapt, indien anders het budget wordt overschreden.

Als je geen ervaring hebt met het ontwerpen en aanleggen van een tuin, dan kan het een mooie uitdaging zijn, maar om het professioneel te laten doen kun je hiervoor beter een hoveniersbedrijf inschakelen. Aangezien deze zich dagelijks bezighouden met het ontwerpen en realiseren van vele droomtuinen, weten zij veel beter wat er goed bij elkaar past om tot een mooi en consistent eindresultaat te komen, zodat het geen mengelmoes wordt van van alles en nog wat. Uiteindelijk wil je uiteraard een tuin hebben die een mooi samenhangend geheel vormt en waarin je je comfortabel kunt voelen en tot rust kunt komen.

Zelf een tuin ontwerpen: maak een lijst met wensen

Mocht je toch zelf de uitdaging aan willen gaan, of wellicht al over wat tuinontwerpervaring beschikken, dan kun je het ook geheel in eigen hand nemen. Het grote voordeel is uiteraard dat je het helemaal naar eigen inzicht kunt invullen en zelf kunt bijsturen wanneer je merkt dat het toch anders moet.

Van belang hierbij is wel dat je de juiste stappen volgt om te voorkomen dat je gaandeweg te hoge kosten gaat maken en de planning alsnog moet omgooien. Begin dan ook allereerst met het opstellen van een lijst van je wensen. Schrijf alle elementen op die je graag in jouw nieuwe tuin of droomtuin zou willen realiseren. Belangrijk hierbij is dat je nog niet teveel nadenkt over of het wel of niet realistisch is, maar gewoon brainstormt en alles noteert. Aangezien je vaak gaandeweg met nieuwe elementen zult komen doe je er goed aan deze lijst op een zichtbare plek op te hangen, bijvoorbeeld aan de koelkast of op het nachtkastje, en er over meerdere dagen alsnog meer elementen op te schrijven, zodat je echt een volledig overzicht krijgt van alles wat je zou willen in een tuin.

Het is overigens ook cruciaal om hierbij tevens op te schrijven waar je je momenteel aan ergert in je eigen tuin. Door hier over na te denken stimuleer je namelijk om te denken in oplossingen voor de nieuwe tuin.

Stel een budget op

Nadat je een lijst met je wensen hebt samengesteld dien je vast te stellen hoeveel je aan de inrichting van je nieuwe tuin wilt besteden. Ga hierbij uit van een realistisch bedrag dat je je kan veroorloven en een globale inschatting aan de hand van jouw wensenlijst. Wil je bijvoorbeeld EUR5.000 of EUR10.000 hiervoor reserveren, of wordt het een eenvoudige tuin van EUR2.000? Het budget is het maximum wat je hieraan kunt en wilt besteden en je zult dit later bij het opstellen van de gedetailleerde begroting meer specifiek kunnen bepalen.

Doe inspiratie op

Zodra je je overzicht van wensen hebt gemaakt, kun je inspiratie opdoen aan de hand van tuintijdschriften, websites of sociale media om beelden te verzamelen die je aanspreken. Kijk daarbij niet naar het grotere geheel, maar zoom vooral in op de kleinere details en elementen van je tuin. Als je bijvoorbeeld als een van je wensen een zitkuil hebt genoteerd, dan zoek je naar voorbeelden hiervan en kopieert en plakt er een aantal bij elkaar, zodat je op die manier een soort moodboard kunt samenstellen van kleuren en afbeeldingen die je het meest aantrekken voor de sfeer van je nieuwe tuin.

Vele tuinstijlen

In deze fase kun je ook bekijken wat voor stijl tuin je het meeste aanspreekt en zal je zien dat er vele stijlen mogelijk zijn, maar je ook een combinatie van meerdere stijlen kunt toepassen. Hieronder een kort overzicht van veel voorkomende tuinstijlen met hun kenmerken.

Klassieke tuin

Allereerst is er de klassieke tuin. Een klassieke tuin is geen ouderwetse tuin. Alhoewel je deze tuin veel ziet bij monumentale panden en statige woningen, past een klassieke tuin net zo goed bij een moderne woning.

Bij het ontwerp van een klassieke tuin wordt veel gebruik gemaakt van spiegeling en symmetrie. Om symmetrie te bereiken is er dan ook meestal een duidelijk middelpunt in dit type klassieke tuin en wordt er veel met strakke lijnen gewerkt. Daarnaast is het ook een romantische tuin met veel natuurlijke tinten. In feite combineert deze tuin meerdere stijlen. Dit maakt een klassieke tuin dan ook tot een van de populaire tuinen die bij veel mensen in de smaak valt

Moderne tuin

Het uitgangspunt bij een moderne tuin is om een strakke tuin te creëren die van alle gemakken is voorzien en alle moderne faciliteiten en accessoires in een ontwerp combineert. Naast een terras van moderne tegels of stenen en een strak gazon (eventueel kunstgras) vind je in een moderne tuin vaak waterelementen, moderne tuinverlichting, houten vlonders en een overkapping. Daarnaast wordt er vaak gebruik gemaakt van natuurlijke erfafscheidingen in plaats van schuttingen.

In een moderne tuin past uiteraard ook een moderne tuinset of loungeset, aangevuld met tuinaccessoires als een mooie luxueuze parasol, grote plantenpotten of vazen en hangstoelen. De moderne tuin kenmerkt zich vooral door de strakke lijnen en moderne elementen, maar kan verder op vele manieren worden ingevuld. Een moderne tuin heeft een minimalistische uitstraling en vereist weinig onderhoud.

Mediterrane tuin

De mediterrane tuin is zoals de naam al wel doet vermoeden geïnspireerd door de omgeving van landen rondom de Middellandse Zee. Je ziet hierin dan ook elementen terug van Toscane met warme aardetinten en zonnige muurtjes, veelal mooi en vrolijk gekleurd, en vaak wordt er gebruik gemaakt van tenminste een waterelement.

Daarnaast horen bij dit soort tuin uiteraard bomen en struiken met een Mediterraans tintje, zoals een vijgenboom of olijvenboom, maar wel soorten die het ook goed doen in het Nederlandse klimaat. Verder kun je met hoogte werken door een pergola te voorzien van bloemen als de passiebloem of druif. Ook heerlijk geurende kruiden als rozemarijn en lavendel in mooie terracotta potten mogen niet ontbreken voor de echte Zuid-Europese sfeer. Zo heb je een tuin waarin je echt tot rust kunt komen en je even op vakantie wilt.

Natuurlijke tuin

Bij de stijl van een natuurlijke tuin denk je wellicht dat dit elk soort tuin kan zijn. Het kenmerkende van deze stijl ten opzichte van andere stijlen is dat er naar een balans wordt gezocht tussen natuur en omgeving. Hierbij probeer je de natuur zoveel mogelijk naar je tuin toe te halen, bijvoorbeeld door het maken van een vlindertuin, bijentuin, of vogeltuin. Door te kiezen voor bepaalde planten of bloemen trek je deze dieren aan en ontstaat er een levendige tuin vol kleur en natuurpracht.

Daarbij kun je gebruik maken van natuurlijke elementen als natuursteen of hout voor het creëren van een mooi stenen pad of houten vlonder.

Stadstuin

Een stadstuin is een veel voorkomend type tuin in Nederland. Het gaat daarbij vaak om een kleine tuin door de beperkte ruimte in de stad. Om een kleine tuin optisch toch groter te laten lijken dan deze daadwerkelijk is wordt er vaak met hoogteverschillen gewerkt. Verder wordt er veel van kleur en dynamiek gebruik gemaakt.

Het doel van een stadstuin is net als bij elke andere tuin om een rustpunt te creëren. Aangezien je in de stad omgeven bent door de drukte, dien je hierin vaak op een beperkte oppervlakte een strak en comfortabel ontwerp vorm te geven. Met name de keuze van de juiste planten is van belang bij een stadstuin, waarbij met name de keuze voor groene planten en bloemen essentieel is.

Landelijke tuin

Wanneer je in een buitengebied woont dat grenst aan open land, dan kan een landelijke tuin erg aantrekkelijk zijn. Hierbij accentueer je het achterliggende land door de tuin een open karakter te geven, waardoor het land erachter vanuit je tuin duidelijk zichtbaar is en je een prachtig weids uitzicht hebt. Hierdoor lijkt je tuin ook groter te zijn. Vaak wordt hierbij net als bij een natuurlijke tuin eveneens gebruik gemaakt van natuurlijke materialen als natuursteen en hout. Ook zie je in dit soort tuinen vaak een authentieke gietijzeren tuinset. Dit type tuin is vaak te zien bij woonboerderijen en landhuizen.

Kindvriendelijke tuin

Als je kinderen hebt wil je uiteraard graag dat ze ook buiten in de tuin kunnen spelen tijdens het voorjaar in plaats van binnen achter de computer of tablet . Voor een kindvriendelijke tuin kun je in de eerste plaats speeltoestellen in de tuin plaatsen. Er zijn speciale valondergronden verkrijgbaar van bijvoorbeeld snippers of rubberen tegels, zodat je onbezorgd in de tuin kunt zitten terwijl je kinderen erop spelen. Verder kunnen ze heerlijk op het gras spelen, dus een gazon mag natuurlijk niet ontbreken. Daarnaast wordt er meestal gekozen voor een onderhoudsvriendelijke indeling van borders langs het gazon, zodat je hier niet teveel tijd aan kwijt bent.

Japanse tuin

Een Japanse tuin, ook wel oosterse tuin genoemd, is een zeer traditionele tuin die al vele jaren populair is in Nederland. Een belangrijk onderdeel van deze rustgevende tuin is een vijver, vaak met een houten bruggetje erover, dat omgeven is door rotsblokken en groenblijvende beplanting. Verder vind je hier vaak bamboe terug en zie je ook meestal een aantal houten theehuisjes in de tuin staan.

Veelgebruikte bomen zijn bijvoorbeeld de Japanse Esdoorn, Katsuraboom en Japanse Notenboom of Gingko. Daarnaast worden er ook veel bodembedekkers gebruikt zoals Rotsheide of Vetmuur.

Engelse cottagetuin

Een cottagetuin is net als de klassieke tuin een romantische tuin, die doet denken aan het Engelse landschap van kleine boerderijtjes en heuvelachtig grasland en de vele prachtige tuinen die je daar tegenkomt bij grote statige landhuizen. Kenmerkend zijn de slingerende paden en het gebruik van veel bloemen en fruitbomen. Daarnaast worden er meestal meerdere zitjes door de tuin heen gecreëerd, zodat je op meerdere plekken in deze tuin kunt zitten en van de prachtige bloemen kunt genieten.

Kies de top 5 wensen

Uit alle wensen die je hebt genoteerd en aan de hand van de moodboards en tuinstijlen die je hebt opgesteld dien je nu een selectie te maken. Welke vijf aspecten moeten er absoluut in de nieuwe tuin terugkomen en welke zijn minder van belang? Wat voor stijl tuin geniet jouw voorkeur? Bedenk hierbij dat je beter met minder elementen kunt werken dan alles wat je wilt bij elkaar te stoppen, waardoor het een wirwar van elementen wordt.

Met name een vijver kan bijvoorbeeld een veelgenoemde wens zijn, maar bedenk goed dat je hier de nodige onderhoud en kosten aan hebt. En als je kleine kinderen of huisdieren hebt is een vijver wellicht niet de meest veilige keuze. Als je toch een waterelement in de tuin wilt kun je bijvoorbeeld ook een waterornament, fontein of vogelbad overwegen dat veiliger is met kleine kinderen en toch het element water toevoegt aan je tuin.

Eveneens kan de keuze voor een gazon belangrijk zijn. Als je een kleine tuin hebt kan een klein stuk gazon mooi staan, maar zal dit je relatief veel tijd kosten aan onderhoud. Dus bedenkt goed of je het in dit geval beter anders kunt invullen, bijvoorbeeld met bestrating of kiezelstenen. Je kunt uiteraard ook kiezen voor kunstgras als je slechts een kleine zone wilt bedekken. Daarentegen zal bij een middelgrote tot grote tuin een gazon eigenlijk niet mogen ontbreken, zeker als je kinderen of huisdieren hebt. Een groot gazon is immers bij uitstek een prima en veilige plek voor ze om te spelen.

Vlekkenplan

Aan de hand van een plattegrond van je tuin op schaal (meestal 1:100 of 1:50) kun je nu beginnen met het schetsen van de onderdelen of zones van je tuin. In deze stap zal je vaak verschillende schetsen dienen te maken om tot een definitief ontwerp te komen. Het beste is om hiervoor transparant papier te gebruiken, zodat je de plattegrond eronder kunt leggen. Deze eerste schets wordt ook wel een vlekkenplan genoemd, aangezien je hierin in verschillende kleuren aangeeft waar bepaalde elementen dienen te komen. Houd hierin dan ook rekening met de praktische kanten van de indeling met betrekking tot de zoninval en looppaden. Je maakt hierbij meerdere schetsen, waarbij je steeds meer in detail kunt invullen.

Begroting en planning werkzaamheden

Zodra je het schetsontwerp van je tuin klaar hebt zal je een begroting dienen te maken om goed in te schatten wat dit concept zal gaan kosten en welke materialen ervoor nodig zijn. Ook dien je te beschrijven welke werkzaamheden er uitgevoerd dienen te worden aan de hand van een tijdlijn, zodat je kunt plannen wanneer de tuin klaar dient te zijn. Zodra je de kosten helder hebt kun je het definitieve ontwerp maken.

Conclusie

Aangezien er eindeloze inspiratie is te vinden via internet en tuintijdschriften, maar ook door tuincentra te bezoeken, zal je op een gegeven moment gewoon een keuze dienen te maken aan de hand van de door jouw opgestelde lijst met elementen die je graag in je tuin zou willen terugzien. Als je door de vele bomen het bos niet meer ziet, dan kun je altijd nog besluiten om in een of meerdere fasen van het proces een professional in te schakelen. Je kunt uiteraard zelf een opzet maken en dit voorleggen aan een hoveniersbedrijf, zodat zij het verder kunnen uitwerken tot een ontwerp en begroting.