De botanische tuin, wat is dat nu precies?

We hebben vaak allemaal wel eens van een botanische tuin gehoord en wellicht hebben we er zelfs wel eens eentje of meerdere bezocht. Maar wat is nu eigenlijk precies een botanische tuin? Hoe zijn deze tuinen ontstaan en wat maakt een tuin tot een botanische tuin? Wat zijn de kenmerken en wat maakt een bezoekje aan een botanische tuin nou zo de moeite waard?

In principe zijn er drie basisregels waaraan een botanische tuin moet voldoen, of ook wel de functies van een botanische tuin genoemd. Deze hebben alle drie een ander karakter en hier gaan we dan ook straks verder op in.
Naast dat de botanische tuinen dus ook echt een doel dienen zijn de ook nog eens schitterend om te zien of om in te verblijven! De natuur in een botanische tuin is werkelijk prachtig en u kunt er ultiem genieten van al het moois om u heen.

Bij veel botanische tuinen wordt er entree aan de bezoekers gevraagd maar er zijn er ook die zo vrij te betreden zijn en waar u heerlijk rond kunt lopen en genieten.

Een tuin met een wetenschappelijke functie

In het kort gezegd is een botanische tuin eigenlijk een tuin met een wetenschappelijke plantencollectie. Maar dit is wel heel kort door de bocht en behoeft zeker wat uitleg.

Het is namelijk zo dat in een botanische tuin veel planten staan die onderzocht worden, hoe bloeien en groeien ze, hoe kunnen we ze voort laten bestaan en welke omstandigheden hebben ze nodig om in leven te blijven. Dit wordt allemaal door wetenschappers onderzocht. Zij voeren hun onderzoeken uit in de botanische tuinen en hebben er ook vaak een universiteit aan verbonden waar men veel leert over de plantenleer.

Er zijn een aantal hele bekende botanische tuinen in de wereld en wat zij gemeen hebben is dat ze vaak gespecialiseerd zijn in een bepaald soort plant of boom. Zij richten zich hier volledig op en de tuin staat ook enkel vol met deze boom of plant in allerlei verschillende vormen en maten.
Zo is er bijvoorbeeld het pinetum, dit is een botanische tuin die zich volledig richt op coniferen. Of het arboretum wat in de hoofdzaak bomen bestudeerd. Het heeft voor de wetenschappers een enorm voordeel om de tuinen op deze manier in te richten en te specialiseren zo kan men over bepaalde planten en bomen echt heel veel te weten komen en is er veel ruimte om dingen uit te proberen.

De bedreigde plant soorten

We weten nu dus dat de botanische tuinen een wetenschappelijk karakter hebben en door wetenschappers gebruikt worden om planten en bomen te bestuderen. Maar dit is niet het enige waar ze voor dienen, ze maken zich nuttig op nog veel meer gebieden namelijk.

Zo zijn er in de wereld enkele duizenden plantensoorten die in onze huidige maatschappij met uitsterven bedreigd worden. Nu is het zo dat botanische tuinen deze planten plek bieden en als taak hebben ze tegen uitsterven te beschermen en ze juist te helpen blijven bestaan.

Een hele moeilijke maar zeker ook nobele taak dus. Op deze manier gaat de plantenwereld niet verloren en vinden ook de meest kwetsbare soorten een plek waar ze goed verzorgd worden en kunnen blijven bestaan.

Kennis is waardevol

En dan hebben we nog de derde functie van de botanische tuin en deze heeft alles met kennis te maken. Wetenschappers zijn uiteraard enorme voorstanders van kennisoverdracht en vandaar dat dat ook een belangrijke functie is van de botanische tuin.
Jaarlijks trekken de tuinen over heel de wereld enorm veel bezoekers. Mensen genieten van prachtige bloeiende bloemen en planten maar daarnaast is het dus ook de uitgelezen plek om meer te leren over planten en de natuur.

De wetenschappers stellen graag hun kennis ter beschikking en dit is op allerlei manieren in de botanische tuinen terug te vinden. Zo staan er bij de planten vaak bordjes met meer uitleg en leert u op deze manier van alles over de betreffende plant of boom. Maar ook organiseren zij vaak lezingen en staan zij groepen scholieren te woord. Het is dan ook een erg geliefd school uitje om met de klas naar een botanische tuin te gaan. Leerzaam en leuk en de kinderen zijn ook meteen heerlijk buiten, daarnaast leren ze ook meer waardering voor de natuur te krijgen en oog te hebben voor het uitsterven van bepaalde soorten.

Het museum van de planten

Nu worden botanische tuinen ook wel de musea van de planten genoemd. En dit is eigenlijk heel terecht, men loopt heerlijk buiten tussen de bloemen en planten en kunt overal stil staan om een bepaalde plant of bloem wat beter te bekijken. Daarnaast hebben de botanische tuinen net als andere musea een lerend karakter

In Nederland hebben we maar liefst 26 botanische tuinen, bijna allemaal met een ander karakter. Zo is de ene botanische tuin heel oud en draagt enorm veel geschiedenis met zich mee terwijl de ander juist gericht is op tropische planten en bloemen. Deze afwisseling is enorm leuk en eigenlijk zijn ze daarom ook allemaal wel een bezoekje waard.

Ook zien we vaak dat mensen een botanische tuin bezoeken om plannen op te doen voor hun eigen achtertuin. Zo kijken ze naar welke planten er allemaal zijn, hoe ze er in het echt uitzien en leren ze meteen wat over de herkomst van de plant en de verzorging die ze nodig hebben. Enorm handig en meteen een fijn uitstapje!

Daarnaast worden er in de tuinen ook vaak allerlei evenementen en workshops georganiseerd, het kan heel leuk zijn om hieraan deel te nemen en zo meer over de planten te weten te komen of om een leuke en toch ook leerzame activiteit te beleven.

Planten uit de botanische tuin

Maar welke planten zien we dan zoal in de botanische tuinen? Welke soorten worden er met uitsterven bedreigt en kunnen we deze ook in onze eigen tuinen planten.
Het antwoord op de laatste vraag is ja. Vaak worden er zelfs bij de botanische tuinen ook stekjes verkocht van planten die met uitsterven bedreigd worden, op deze manier zorgen de wetenschappers ervoor dat de planten zullen blijven voort bestaan.

Daarnaast kan het ook voor uzelf enorm leuk zijn om na een bezoekje aan de botanische tuin wat stekjes mee naar huis te nemen en in uw eigen tuin te planten. Zo zorgt u voor een stukje natuur behoudt en heeft u daarnaast ook een bijzondere plant in uw tuin staan.
De planten en bloemen die we terugzien in de botanische tuinen zijn eigenlijk heel verschillende. Het is dan ook te veel om ze allemaal hier op te noemen. Wel kunnen we ze onderverdelen in een paar groepen, zo zijn er de tropische planten en bloemen, de historische planten, de medicinale planten en bloemen en bijvoorbeeld de bomen.

Een genot om in rond te lopen

Naast dat er enorm veel planten en bloemen te zien zijn in de botanische tuinen, en er ook nog eens erg veel te leren valt. Is het ook nog eens zo dat de tuinen prachtig zijn aangelegd. Aan ieder detail is aandacht besteed en dit is al zichtbaar vanaf het moment dat u de eerste stap in de tuinen zet.

Zo zijn alle paden altijd keurig netjes schoon en liggen de borders er ook helemaal verzorgt en onkruid vrij bij, de gazons zijn ook keurig in vorm en iedere boom of heg is netjes gesnoeid. Ook zijn er vaak mooie elementen in de botanische tuinen aangebracht die ervoor zorgen dat alles net wat specialer oogt.
Zo zien we bijvoorbeeld vaak mooie bruggetjes of prieeltjes in de tuinen terug, maar ook sierlijke bankjes en mooie verlichting langs de paden. Aan werkelijk alles is gedacht en het zijn zeker geen tuinen waar alles nonchalant is neergezet.

Er zit achter iedere botanische tuin vaak een heel plan en de tuinen hebben vaak ook stukje bij beetje vorm gekregen, alles is uitgedacht en afgestemd op elkaar waardoor het samen een prachtig geheel vormt.
Mede hierdoor voelt een bezoekje aan een botanische tuin ook echt alsof u even in een andere wereld stapt.

Uw eigen botanische tuin

Als u een botanische tuin bezocht heeft zou het zomaar zo kunnen zijn dat u dusdanig geïnspireerd bent geraakt dat u er ook voor kiest om zelf een botanische tuin aan te leggen in uw achtertuin.

Mocht u dit val plan zijn dan zijn er een aantal aandachtspunten waar u rekening mee dient te houden. Ten eerste de inhoud van de tuin, zoals we eerder al aangaven zien we in de botanische tuinen vaak de wat minder voorkomende plant en boom soorten, in uw eigen botanische tuin kunt u hier dus ook naar op zoek gaan. Plant een mix van kruidenplanten, bloemen, planten en bomen en verdeel deze in de tuin onder in verschillende zones. Zo maakt u bijvoorbeeld een hoek met de kruidenplanten, een hoek waar alle borders met bloemen komen te staan en ga zo maar door.

Belangrijk bij een botanische tuin is dan wel dat al deze zones samen een geheel vormen en aanvoelen als een eenheid. De tuin zal eigenlijk als het ware uit allemaal kleine landschappen bestaan die samen een land vormen. Ook is het belangrijk dat de tuin erg natuurlijk oogt, dit zijn namelijk allemaal kenmerken van de botanische tuin.

Houdt u er echter wel rekening meer dat een botanische tuin veel onderhoud vraagt, er gaat veel tijd zitten in de verzorging van alle bloemen, bomen en planten in de botanische tijd en het vergt inzet om alles netjes te houden. En juist ook omdat er een grote verscheidenheid aan planten, bloemen en bomen staat zal de tuin aan de ene kant altijd in bloei staan maar betekent dit tegelijkertijd dat er ook altijd werk te verrichten zal zijn. Het is belangrijk dat u van tevoren goed bedenkt of u hier de tijd en ruimte voor heeft. Daarnaast speelt ook de ruimte een rol bij het realiseren van uw eigen botanische tuin, u heeft er namelijk best wel een flinke oppervlakte voor nodig, zeker als u wil werken met veel verschillende bloemen, planten en bomen. Als u besluit om het te beperken tot een bepaald soort dan kunt u vaak ook met wat minder ruimte goed uit de voeten.

Voor een kleinere oppervlakte zou het nog wel kunnen helpen om zoveel mogelijk in de hoogte te werken en in lagen, hierdoor is er minder ruimte op de grond nodig en kan er toch een mooie tuin gerealiseerd worden.
Want wat zal het genieten zijn als u uw eigen botanische tuin achter uw huis heeft! Een schitterende verscheidenheid aan bloemen, planten en bomen die samen een prachtig geheel vormen, precies zoals een botanische tuin bedoeld is.